- Tekst Deklaracije o zahtjevu za institucionalno djelovanje radi izvršenja pravosnažne presude protiv Novaka Đukića i zaštite prava žrtava zločina na Kapiji -
Gradsko vijeće Tuzla je na 7. redovnoj sjednici, održanoj 27.5.2025. godine, usvojilo Deklaraciju o zahtjevu za institucionalno djelovanje radi izvršenja pravosnažne presude protiv Novaka Đukića i zaštite prava žrtava zločina na Kapiji. U skladu sa usvojenom Deklaracijom, Gradsko vijeće Tuzla upućuje
ZAHTJEV INSTITUCIJAMA BOSNE I HERCEGOVINE
za koordinirano djelovanje u cilju izvršenja pravosnažne presude protiv Novaka Đukića
I – UVODNE NAPOMENE
Gradsko vijeće Tuzla, kao legitimno izabrano predstavničko tijelo građana Tuzle, grada u kojem je 25. maja 1995. godine počinjen najteži ratni zločin protiv civilnog stanovništva upotrebom artiljerijskog oružja, zahtijeva od svih nadležnih institucija Bosne i Hercegovine da hitno preduzmu sve pravne, diplomatske i međunarodne mehanizme kako bi se obezbijedilo izvršenje pravosnažne presude u predmetu Novak Đukić.
Đukić je pravosnažno osuđen pred Sudom Bosne i Hercegovine na 20 godina zatvora zbog zločina protiv čovječnosti – ubistva 71 osobe i ranjavanja više od 170 civila, većinom mladih ljudi, na Tuzlanskoj kapiji. Uprkos presudi, Novak Đukić se nalazi na teritoriji Republike Srbije i izbjegava izdržavanje kazne, uz prešutnu ili otvorenu institucionalnu zaštitu te države.
II – PRAVNI OKVIR I MEĐUNARODNE OBAVEZE
Republika Srbija je kao potpisnica:
- Evropske konvencije o uzajamnom priznavanju i izvršenju krivičnih presuda (1983),
- Evropske konvencije o ljudskim pravima,
- Protokola iz Briona iz 2013. o regionalnoj saradnji u procesuiranju ratnih zločina,
obavezna da poštuje i izvršava presude nadležnih sudova Bosne i Hercegovine, naročito u predmetima ratnih zločina.
Neizvršavanje presude u ovom slučaju predstavlja direktno kršenje međunarodnog prava, načela pravde i prava žrtava na pravnu zaštitu, te se kvalificira kao institucionalna opstrukcija međunarodne pravde.
III – OBAVEZA BOSNE I HERCEGOVINE
Institucije Bosne i Hercegovine imaju pravnu i moralnu obavezu da ne dozvole obesmišljavanje vlastitog pravosuđa i međunarodnih presuda. Iz tog razloga, Gradsko vijeće Tuzla zahtijeva sljedeće konkretne mjere:
IV – ZAHTJEVANE MJERE
DIPLOMATSKA NOTA REPUBLICI SRBIJI
Nadležni organi: Ministarstvo vanjskih poslova Bosne i Hercegovine, Ministarstvo pravde Bosne i Hercegovine, Predsjedništvo Bosne i Hercegovine
Mjera: Uputiti zvaničnu notu Republici Srbiji, kojom se zahtijeva hitno izvršenje presude protiv Novaka Đukića u skladu s međunarodnim obavezama. U noti treba biti postavljen jasan rok za odgovor – najkasnije 30 dana od dana prijema.
OBRAĆANJE KOMITETU MINISTARA VIJEĆA EVROPE
Nadležni organi: Ministarstvo za ljudska prava i izbjeglice Bosne i Hercegovine, Stalna misija BiH pri Vijeću Evrope
Mjera: Pokretanje postupka pred Komitetom ministara radi utvrđivanja kršenja člana 6. (pravo na pravično suđenje) i člana 13. (pravo na djelotvorni pravni lijek) Evropske konvencije o ljudskim pravima, zbog odbijanja Srbije da izvrši presudu kojom se garantuje pravda žrtvama.
MEĐUDRŽAVNA TUŽBA PROTIV SRBIJE PRED EVROPSKIM SUDOM ZA LJUDSKA PRAVA
Nadležni organi: Vijeće ministara Bosne i Hercegovine, Predsjedništvo Bosne i Hercegovine
Mjera: Pokrenuti tužbu protiv Republike Srbije zbog sistemskog kršenja prava žrtava na pravdu, pozivajući se na član 46. Evropske konvencije o ljudskim pravima koji propisuje obaveznost izvršenja presuda, što je u ovom slučaju prekršeno.
INICIJATIVA PRED EVROPSKOM KOMISIJOM (EU INTEGRACIJE)
Nadležni organi: Direkcija za evropske integracije Bosne i Hercegovine, Ministarstvo vanjskih poslova Bosne i Hercegovine
Mjera: Zvanično obavještavanje Evropske komisije o opstrukciji izvršenja presuda u predmetima ratnih zločina od strane Srbije, te zahtjev da se ovaj slučaj tretira kao ozbiljna prepreka u pregovorima o pristupanju EU, naročito u okviru poglavlja 23 i 24.
OBRAĆANJE SAVJETU BEZBJEDNOSTI UN I OHR-u
Nadležni organi: Ministarstvo vanjskih poslova Bosne i Hercegovine, Stalna misija BiH pri UN, Predsjedništvo Bosne i Hercegovine
Mjera: Iniciranje razmatranja slučaja pred Savjetom bezbjednosti UN i informisanje Ureda visokog predstavnika (OHR) o postojanju sistemske opstrukcije izvršenja međunarodnih presuda u regionu, čime se urušavaju temelji Dejtonskog mirovnog sporazuma i povjerenje u međunarodne pravne mehanizme.
V – POZIV NA ODGOVORNOST
Ukoliko nadležne institucije ne postupe po ovom zahtjevu, Gradsko vijeće Tuzla smatra da preuzimaju političku i moralnu odgovornost za produbljivanje nepravde prema žrtvama, kao i za urušavanje autoriteta pravosudnog sistema Bosne i Hercegovine i njenog međunarodnog kredibiliteta.
VI – DOSTAVLJANJE I JAVNA OBJAVA
Ovaj zahtjev dostavlja se:
- Predsjedništvu Bosne i Hercegovine,
- Vijeću ministara Bosne i Hercegovine,
- Ministarstvu vanjskih poslova Bosne i Hercegovine,
- Ministarstvu pravde Bosne i Hercegovine,
- Ministarstvu za ljudska prava i izbjeglice Bosne i Hercegovine,
- Direkciji za evropske integracije Bosne i Hercegovine,
- Stalnoj misiji Bosne i Hercegovine pri Vijeću Evrope,
- Stalnoj misiji Bosne i Hercegovine pri Ujedinjenim narodima,
- Uredu visokog predstavnika (OHR),
- Delegaciji Evropske unije u Bosni i Hercegovini,
- Javnosti, putem saopštenja za medije.
VII – MEĐUNARODNO PREDSTAVLJANJE DEKLARACIJE I ZAHTJEVA
Gradsko vijeće Tuzla poziva Delegaciju Parlamentarne skupštine Bosne i Hercegovine pri Parlamentarnoj skupštini Vijeća Evrope da ovu Deklaraciju i Zahtjev uvrsti kao hitnu temu i predstavi u okviru rada Parlamentarne skupštine Vijeća Evrope, sa ciljem:
- međunarodnog podsjećanja na zločin počinjen nad civilnim stanovništvom Tuzle,
- osude nekažnjivosti pravosnažno osuđenih ratnih zločinaca,
- poziva na izvršenje presuda kao temelja evropskih vrijednosti pravde i vladavine prava.
VIII – OBRAĆANJE KOMESARKI ZA LJUDSKA PRAVA VIJEĆA EVROPE
Ova Deklaracija i Zahtjev se dostavljaju Komesarki za ljudska prava Vijeća Evrope, gospođi Dunji Mijatović, uz molbu da u okviru svojih ovlaštenja i mandata:
- pokrene posebno praćenje slučaja neizvršenja presude protiv Novaka Đukića,
- u svojim izvještajima i komunikacijama s državama članicama Vijeća Evrope ukaže na sistemsku opstrukciju pravde i kršenje prava žrtava zločina na Kapiji.
IX – INICIJATIVA PREMA MISIJI OSCE-A U BOSNI I HERCEGOVINI I MISIJI OSCE-A U REPUBLICI SRBIJI
Ova Deklaracija i Zahtjev se dostavljaju i:
- Misiji OSCE-a u Bosni i Hercegovini – s pozivom da dokumentuju, nadziru i izvještavaju o institucionalnim preprekama u izvršenju pravosnažne presude;
- Misiji OSCE-a u Republici Srbiji – s jasnim apelom da se podstaknu institucije Republike Srbije na poštivanje međunarodnih obaveza u pogledu izručenja ili izvršenja kazne zatvora protiv osuđenih lica, kao minimum regionalne saradnje u borbi protiv nekažnjivosti.
A.A.
